Na de ratificatie van het VN Verdrag voor rechten van mensen met een beperking op 14 juli 2016. Is het tijd voor een terugblik op de Vierdaagse van Nijmegen in 1995 en de deelname van rolstoelgebruikers. Nu het ongecensureerde persoonlijke verhaal, omdat de Vierdaagse dit jaar al 100 jaar “gelopen” wordt.
Nu 21 jaar later zijn we geschiedenis in Museum het Valkhof
De geschiedenis van: Rolstoelen in de Vierdaagse van Nijmegen 1995!
In januari 1995 werd ik benaderd als coördinator van de WIG (Werkgroep integratie gehandicapten) door Rob de Jong Directeur Werkenrode in Groesbeek. Een aantal rolstoel gebruikende bewoners van Werkenrode wilden graag meedoen aan de Nijmeegse Vierdaagse. Of wij hier niet het voortouw in wilden nemen. Ik vertelde Rob dat het overleg daaromtrent muurvast zat. De Marsleiding van de Vierdaagse was al vanaf 1976 tegen deelname van rolstoelgebruikers aan de Vierdaagse en verbood een groep rolstoelgebruikers om deel te nemen . De eerste rolstoelgebruiker die mee deed was een Deen in 1979. Hij reed achterste voren met gebruik van zijn benen en heeft de Vierdaagse “uitgelopen” maar is gediskwalificeerd nadat hij de finish over was . Vanaf toen is er met diverse partijen overleg geweest om deelname mogelijk te maken.
Ben vannacht om 24.00 uur gaan slapen om half 3 was het opstaan geblazen. Ik heb wat koffie gezet met mijn slaapdronken kop en brood gesmeerd voor Aschwin en Marco. Ze verteld dat ze de Rob Jordaans penning en een vierdaagse rolstoel krijgen i.p.v. van het felbegeerde Vierdaagse kruisje. Gisteravond kon ik het ze niet meer vertellen want ze waren al in dromenland.
Staatstsecretaris Erica Terpsta bekijkt samen met Chris Gras de speciaal gemaakte rolstoel voor onze lopers.(foto Rolstoel Service Nijmegen)
Een half uur later stonden Guus, Gabriel en Henk al te wachten bij de bus van Werkenrode. Met Gabriel nog even de laatste stand van zaken besproken. Om kwart voor 4 vertrokken we voor de laatste grote prestatie van ons WIG-team. Op de laatste dag word je door alle mensen langs het parcours bijna gedragen naar de finish op de Annastraat.
Spanning.
Nu pas voel ik de enorme spanning waar we de afgelopen week onder hebben moeten werken en rijden. Er valt een enorme druk van mijn schouders en voel nu pas de vermoeidheid. Vandaag wordt het vast een geweldige dag, alleen mijn stem klinkt als een bootwerker. Toen onze lopers onderweg waren naar de Wedren ben ik even snel gaan douchen ook om de pijn aan mijn schouder wat te verlichten. Toch vind ik het jammer dat ik de laatste dag niet met onze ploeg mee kon rijden. Roeland onze coördinator op het kantoor van de WIG vind het niet verantwoord dat ik nu op het parcours zit. Dit omdat ik bereikbaar moet zijn voor de pers en de organisatie. Ik heb nog genoeg te doen en drink met Frank , de nachtportier van Werkenrode, nog een warm bakje koffie. Ruim de bungalow op want hier komen we niet meer terug om half zes bel ik Birgit op of ze de autotelefoon komt brengen. Bel ook nog even naar Karien Joore onze voorzitter , of ze nog wat geld kan halen want organiseren kost nu eenmaal geld. Twee uur later arriveert Birgit samen met Annie die haar naar Werkenrode heeft gereden met de opgeladen telefoon. Annie had op mijn verzoek Lydia opgehaald met de videocamera. Daarna gaan Lydia en ik het geld ophalen bij onze voorzitter waar we om 9 uur aankomen. Hierna halen we Rashid (ons teamlid die de eerste dag is uitgevallen) en zijn vriendin op. Wat Rashid niet wist is dat zijn vriendin er voor gezorgd had dat hij in het programma van Jack Spijkerman “Heb je een wens , vraag het de VARA” zou komen.
Rashid (foto jan Troost)
Een journalist van de VARA zou om 11.00 uur in Café de Molen in Malden zijn. Dit was ook de verzamelplaats voor de WIG organisatie, de lopers en Rolstoel Service Nijmegen die de locatie had geregeld. Ik neem de rolstoel van Rashid even mee met een smoes want we wilden hem versieren met helium ballonnen. Ondanks dat hij was uitgevallen werd hij door Jack Spijkerman in het zonnetje gezet. Met zijn arm ging het gelukkig steeds beter maar adviseerde hem om zijn arm tijdens de intocht toch in een mitella te laten zitten.
De intocht!
Om 14.00 uur waren al onze “lopers” binnen. Paula mijn vrouw is ook gekomen om in de feestvreugde te delen. Ze heeft op de achtergrond een belangrijke rol gespeeld. De grote fles champagne wordt open getrokken en Marco zorgt er natuurlijk voor dat de hele ploeg natgespoten wordt. Iedereen heeft het gehaald . Moe, oververhit en erg enthousiast. Het laatste gedeelte zou ik zelf mee rijden, maar omdat Rashid ook mee moest naar de overhandiging bied ik hem om hem te trekken d.m.v. een touw tussen de beidde rolstoelen.
De intocht
Onze wandelaars kregen de Rob Jordaans-penning uitgereikt door Independent Living Nederland. Gabriel krijgt een speciaal aanhangwagentje voor de bloemen aangehaakt. Deze kar willen we gebruiken voor de bloemen want en rijden en bloemen vast houden is nu eenmaal niet zo eenvoudig. We stellen ons op op het terras en al zingend lopen we naar de finish in Nijmegen.
De intocht (foto Jan van Teeffelen)
Het enthousiasme van het publiek aan de kant is enorm. Van alle kanten worden er bloemen aangeboden (achteraf zou blijken dat ons team 240 bossen bloemen had gekregen). De warmte van 35 graden op het parcours is overweldigend, maar de sfeer op de “Via Gladiola” geeft de echte vierdaagse spirit. Voor de KNBLO winkel op de Annastraat staat Omroep Gelderland zij doen verslag van de overhandiging van “onze lopers” van de Rob Jordaans-penning.
Overhandiging Rob Jordaans penning.
Van de voorzitter van Independent Living Nederland Tine Kouwenhove krijg ik als eerste een medaille en oorkonde uitgereikt voor mijn rol als rolstoel marsleider. Ik ben hier door geroerd want Rob Jordaans was een oud klasgenoot van de Mytylschool in Dordrecht en een groot voorvechter voor gelijke kansen en onafhankelijk leven.
Alternatief vierdaagse kruisjeRob Jordaans medaille overhandigd door Independent Living (Tine Kouwenhove)
Voor KNBLO kantoor het WIG team
Rob was inmiddels overleden en ik vond het toch een grote eer dat ik hem als eerste kreeg. De rest van het team was ook erg enthousiast. Na de hartverwarmende woorden van Tine en onze voorzitter van de WIG Karien gaan we naar de VIP Tribune. Paula had twee WIG vierdaagse T-shirts keurig met een rode strik versiert om te overhandigen aan marsleider Chris Bos en Jac Trum (raadslid CDA). De laatste had zich voordat de Vierdaagse begon , al meerdere malen uitgesproken tegen de pers, dat hij als loper tegen deelname van de rolstoelers was. Aangekomen bij de VIP tribune komt onze Burgemeester d’Hondt ons tegemoet lopen om ons te feliciteren met deze prestatie.
Marsleider Chris Bos krijgt van rolstoel marsleider Jan Troost WIG T-shirt overhandigd.
Wat een chaos!
Wat er toen gebeurde is bijna niet te beschrijven. Het lijkt wel op de Tour de France, overal cameraploegen waaronder het NOS-journaal, RTL 4, Omroep Gelderland , journalisten, fotografen en radioverslaggevers die ons letterlijk bestormden.
Na nog even tegen de marsleider gezegd te hebben dat we akkoord zouden gaan met een limiet van 100 rolstoelgebruikers, zetten we onze weg voort , onder luid applaus van het publiek op de tribune en langs de kant van de weg. Na het afstempelen moet ik nog even naar de Vereniging het hoofdkwartier van de Vierdaagse voor een interview met radio Unique. Ik neem nog even afscheid van de medewerkers van de KNBLO waar ik prima mee heb samengewerkt. Daarna ga ik de stad in om samen met de medewerkers van de WIG en onze lopers nog een borrel te drinken op de Waalkade. We heffen gezamenlijk het glas en op mijn vraag of ze volgend jaar weer mee doen. Luid er een eenduidig ja . De heer Schakel, Voorzitter van de van de KNBLO en Erica Terpstra zijn voor, nu nog de rest van de KNBLO.
Bij mijn afscheid uit Nijmegen kreeg ik deze tekening van Renee Donders.
Tekening Vierdaagse van Renee Donders
Naschrift: Uiteindelijk zou het nog tot 2009 duren voordat de rolstoelgebruikers het Vierdaagsekruisje zouden krijgen i.p.v. een certificaat. De eerste die hem in ontvangst mocht nemen was Carolien Smit uit Nijmegen. Met mijn buur de helaas inmiddels overleden Marsleider Chris Bos is het weer helemaal goed gekomen. Ook Jac Trum (oud raadslid CDA) en ik zijn nu weer vrienden op facebook.
Vandaag om drie uur opgestaan, Marco is al wakker en ik heb Ashwin ook maar wakker gemaakt. Hierna gauw koffie gezet en brood klaar gemaakt voor onze stoer rollende 50 km wandelaars. Om half 4 uur staat onze bus klaar om ze naar de start te brengen. Na onze “lopers” uitgezwaaid te hebben ben ik als rolstoel marsleider nog even op bed gaan liggen. Om 07.00 uur heb ik Rashid wakker gemaakt en zijn we na het ontbijt naar het centrum van Groesbeek naar onze verzorgingspost gereden.
Lydia en Annemarie onze verzorgingspost.
Lydia, John en Annemarie hebben zich inmiddels al geïnstalleerd. De WIG vlag is opgehangen, maar helaas het café is nog niet open. De slaap overvalt me en ik ben toen maar even een uurtje op een Perzisch tapijt met een stapeltje WIG T-shirts als kussen in mijn Ford bus gaan slapen.
Café is open
Als ik weer wakker word van de muziek merk ik dat het café open is en de koffie al klaarstaat. Rond 09.30 uur komen de eerste snelwandelaars langs. Ik ben zo flauw als een prei en neem maar snel een paar bierworstjes. Je kunt je niet voorstellen dat ik dat vroeger lekker vond, bah wat smerig. Maar ja, het is warm en mijn zoutgehalte moet weer snel op peil zijn. Na een broodje kaas gegeten te hebben wil ik toch wel gauw aan de laatste grote expeditie beginnen.
Even koffie
Guus, Henk, Gabriël en Alfred onze rollende 50 km lopers zijn al langs geweest. Na alle overbodige bepakkingen, inclusief de 3 kilo wegende autotelefoon over boord te hebben gegooid, ga ik op weg. Twintig jaar later loopt iedereen met een mobieltje de Vierdaagse.
mobiele telefoon 1995
Na 100 meter loopt het water al van mijn hoofd, de bidon met slang werkt goed. Achter mijn rug hoor ik iemand roepen: ” Jouw soort hoort niet in een wandelmars!” Ik draai me resoluut om en ga naar de wandelaar toe en vraag of hij het tegen mij heeft. Ja dus, hij is van mening dat wij er niet thuis horen want de marsleider heeft dat gezegd. Na een korte discussie besluit ik maar verder te gaan. In het centrum van Groesbeek heb ik afgesproken met Radio Unique, maar de interviewer is net bezig met de marsleider. Ondanks dat ik voor hem sta ziet Marsleider Bos me niet “staan”. Maar ja, kleintjes zie je wel vaker over het hoofd. Nadat het interview is afgelopen gaat de marsleider in marstempo verder. Zelfs mijn vriendelijke glimlach mist hij. Maar neem het hem niet echt kwalijk, hij heeft het natuurlijk ook erg druk.
De uitdaging de Zevenheuvelenweg
Aschwin onder weg naar de Zevenheuvelenweg
Mac van de Volkskrant rijdt mee
Na het interview moet ik opschieten want Mac van de Volkskrant staat te wachten. Onder applaus rijd ik Groesbeek door: Wat een sfeer, te gek zeg. Bij De Oude Molen staat Guus met zijn vader, kort daarvoor zijn ze me al voorbij gegaan. Na een glas Spa gedronken te hebben en wat ervaringen te hebben uitgewisseld gaan vader en zoon verder. Inmiddels is ook Mac (de journalist van de Volkskrant) aangekomen en na wat gekletst te hebben lopen we het restaurant binnen. In een hoekje zie ik de rolstoel staan (die Toine van Rolstoel Service Nijmegen heeft gebracht) en via de achteruitgang gaan we naar buiten. Op de parkeerplaats oefen ik samen met Mac, al snel heeft hij het onder de knie. De warmte is inmiddels op zijn hoogste punt. Voor de vierde keer rij ik nu de Zevenheuvelenweg op. Dit was voor ons een belangrijk trainingsparcours. Na de eerste en langste helling te zijn op en afgereden zijn voel ik een onstuitbare drang om even te genieten van het landschap. Tot mijn verbazing zie ik Mac langszij komen, nu kan ik niet achterblijven en ga dus weer verder. Onder aan de heuvel gekomen krijgen Mac en ik koffie aangeboden van een vriendelijk echtpaar. We maken een praatje over de Vierdaagse het echtpaar begrijpt het probleem van de Vierdaagseleiding niet , jullie horen er toch gewoon bij? Ze wenst ons veel plezier en een goede reis, op naar de volgende heuvel.
Steil
Deze is behoorlijk steil maar relatief kort. Boven aangekomen voel ik me net een spons die overwerkt is. Net op dat moment staat er een tv-ploeg van het journaal en vraagt hoe het gaat. Het enigste wat ik nog kan uitbrengen is dat ik zin in een pilsje heb en dat ik die in Nijmegen ga halen. Nog maar één heuvel, halverwege krijg ik een stuk meloen aangeboden, met veel enthousiasme eet ik die op. Met alle kracht die ik in mijn armen heb rij ik de helling op. Op dat moment loopt een groep militairen achter me en roepen in koor: “Push, push, push” en glimlachen me vriendelijk toe. Samen zwoegen we verder, wat een hobby!
Volkskrant 17 juli 1995 artikel Mac van Dinther
Mac staat me een eindje verder me op te wachten. Dat had ik van zo’n nieuwkomer niet verwacht, maar mijn respect heeft hij. Na een korte helling blijkt het parcours te zijn verlegd en moeten we opeens de stoep op (er ligt geen oprit). Even denk ik dat de K.N.B.L.O. een extra versperring heeft neergelegd, maar dat zal wel een kwade gedachte zijn! Gelukkig stond op dat punt Twan met de servicewagen en via zijn telefoon heb ik de WIG laten weten dat ik nog steeds leef en op weg naar De Vereniging ben. Mac journalist van de Volkskrant wilde eigenlijk wel verder naar Nijmegen, dat deden we dan ook. Na nog wat water te hebben gedronken wat met een temperatuur van wel 33 graden noodzakelijk was . Op de Berg en Dalseweg kom ik in gesprek met Jos uit Beek, een echte Gouden Kruisdrager. Hij was er mordicus op tegen, dat we “mochten” mee doen en vond het de grootste fout die de marsleider ooit had gemaakt. Ik gaf Mac een wenk, probeer jij maar met hem in gesprek te komen. Dat is misschien wel leuk voor je artikel in De Volkskrant. Na de beklimming van de Zevenheuvelenweg was de rest een peulenschil en zo rond 14.00 uur waren we dan ook weer terug Nijmegen. Chicken Skin onze videoploeg wilde dat we ons verzamelen bij de speeltuin.
Door naar persconferentie
Na afscheid van Mac genomen ben ik naar De Vereniging gereden voor de persconferentie, Rashid is inmiddels ook gearriveerd. Vlak voor de persconferentie word ik gebeld door De Gelderlander, ze hebben een foto gemaakt van een rolstoeler die de Zevenheuvelenweg is opgeduwd.
Ik voel even het bloed uit mijn hoofd wegtrekken, want ik was er zeker van dat niemand zich omhoog zou laten duwen. Maar ja, als zij een foto hebben? Ik vroeg meteen verder hoe ziet er dan uit? Volgens haar was het een buitenlandse jongen en hij draagt een oorbel.
Rashid met oorbel
Ik draaide me om en zie dat Rashid een oorbel draagt en hij is ook van Marokkaanse afkomst. De hand op de hoorn houdend vraag ik hem enigszins kwaad: ” Rashid, ben jij de Zevenheuvelenweg opgereden”? Rashid antwoordde :”Ja het is waar, ik wilde het graag proberen maar mijn arm gaf het op weer op en toen ben ik verder geduwd.”
Vriendelijk vertelde ik de journaliste dat het inderdaad één van onze lopers is, maar dat het om Rashid gaat die de eerste dag al uitgevallen is i.v.m. een spierontsteking. Verder vertel ik haar dat hij een comeback wilde maken. Ze begreep het hele verhaal en ik gaf aan dat ik blij was dat ze me gebeld had. Inmiddels was er wel een foto van Rashid gemaakt door een alerte fotograaf van de Gelderlander en zonder deze uitleg had dit ons experiment in gevaar gebracht. Nadat ik Rashid even “vriendelijk” heb toegesproken besluiten we dat hij terug naar Werkenrode gaat en ik alleen naar de persconferentie ga.
Tijdens de persconferentie gaf marsleider Bos aan dat hij zich grote zorgen maken over de hitte tijdens de intocht. Zelf melde ik aan de aanwezige journalisten dat al onze ” lopers ” binnen zijn en op tijd! Twee hebben overigens wel last gekregen van hun polsen.
Jeroen zijn laatste dag
Helaas zou Jeroen niet bij de intocht zijn omdat hij naar de Nederlandse selectie van rolstoel tafeltennis moest i.v.m. de voorbereiding voor de Europese kampioenschappen. Na de persconferentie is er gezellige persborrel die weer gezellig was. daarna nog even doorgepraat met de voorlichters van de K.N.B.L.O. waar ik heel plezierig mee heb samen gewerkt. Overigens ook de contacten met de andere journalisten waren heel plezierig geweest. De afgelopen week hebben we als rolstoelvierdaagse team bijna 70 interviews gegeven. Na de borrel ben ik met Rashid wat gaan eten in de stationsrestauratie. Toen we naar het rolstoeltoilet wilde bleek die weer vol met dozen te staan. Soms baal ik echt van mijn werk en het lijkt wel of er nooit iets veranderd. Na het eten snel terug naar Werkenrode waar het aangepaste toilet wel bruikbaar is. Nog even koffie en dan naar bed.
Verrassing: geen kruisje maar een Vierdaagserolstoel!
Maar jammer dan , Twan van RSN belde me om 21.00 uur hij vroeg of hij me nog even kon spreken. Ik spreek met hem af dat hij me op haalt en rijden samen naar Groesbeek waar mijn bus staat. Na mijn bus te hebben gehaald rijden we naar café de Oude Molen in Malden om nog een kop koffie te gaan drinken. Hier kwam Toine met een geweldig aanbod de vertegenwoordiger van Scandinavian Mobility ism met Rolstoel Service Nijmegen wilde al onze wandelaars een Vierdaagse rolstoel aanbieden.
Twan onze sponsor en onderhoudsteam van Rolstoel Service Nijmegen
Deze nieuwe rolstoel krijgt de naam De Vierdaagse rolstoel met een speciale wandel uitrusting. De ervaringen van onze “lopers” zullen worden gebruikt om de rolstoel verder te ontwikkelen. Toine wilde nog even onderhandeld over de WIG T-shirts. Kon ik die niet inruilen voor een shirt van Scandinavian Mobility? Maar hier was ik heel helder over tijdens de intocht dragen we gewoon onze eigen felgele WIG shirts. Maar we spreken af dat we petten opzetten van Scandinavian Mobility voor wat, hoort wat niet waar. Toine zou het voor de rest regelen en belde meteen met de importeur. Die was dolenthousiast en ging akkoord met onze tegenprestatie. Vanaf het begin heb ik tegen onze “lopers” verteld dat ze ondanks hun grote prestatie geen kruisje zouden krijgen. Nu kon ik ze gaan vertellen dat ze een Vierdaagse rolstoel tegemoet kunnen zien.
