Brad Lomax in de VS, Rosa May Billinghurst in het VK, Javed Abid in India … dit zijn de mannen en vrouwen waarvan ik wou dat ik ze had gekend als gehandicapt kind Martin Luther King, Emmeline Pankhurst, Malcolm X, Rosa Parks. Als kind kende ik deze namen. Ik leerde over de moedige dingen die deze mensen hadden gedaan en de verandering die ze hadden veroorzaakt. Het waren mensen om naar op te kijken. Ergens onderweg werd ik me ervan bewust dat geen van deze mensen gehandicapt was. Ondanks alle kansen die mij werden geboden door de Disability Discrimination Act (DDA), aangenomen in 1995 toen ik een paar maanden oud was, leefde ik met het misplaatste idee dat mensen met een handicap nooit voor onze burgerrechten hadden gevochten. Ik had geen idee dat ik alleen in de klaslokalen was waar ik de namen van King en Pankhurst leerde vanwege mensen van wie de naam nooit werd genoemd.
Als gehandicapte is het belangrijk om een besef van je verleden te hebben. Het helpt je om je minder alleen te voelen. Helpt u te begrijpen dat het bekwaamheid dat u ervaart, deel uitmaakt van een patroon in tijd en geografie. Helpt je te zien dat verandering mogelijk is. Helpt je de mogelijkheden voor je eigen leven te zien, door de rolmodellen die afwezig zijn in de popcultuur of de politiek of het bedrijfsleven te bieden. De afgelopen jaren heeft mijn werk als journalist en activist me er eindelijk toe gebracht iets van de geschiedenis van de beweging voor gehandicaptenrechten te leren kennen. Wat ik heb ontdekt, is dat het net zo rijk is als elk ander verhaal over burgerrechten, vol met personages die geloofden dat dingen anders konden en dat zo maakten. Ze waren niet allemaal activisten, of beschouwden zichzelf zelfs maar als activisten, maar elk van hen heeft een diepgaande invloed gehad op het leven van gehandicapten. Ik heb ze graag leren kennen – ik heb een geschiedenis ingevuld waar ik naar op zoek was sinds die lessen op de basisschool – en ik vond het geweldig om te ontdekken dat de oneerbiedigheid en stijl die mijn mede-gehandicapte activisten vandaag de dag belichamen, slechts een voortzetting zijn van wat is voorgegaan. Verandering creëren begint met groeiend bewustzijn. Dus, om de Disability History Month(Handicap geschiedenis maand) te markeren, wil ik een aantal van deze felle, pittige, over het hoofd geziene personages met je delen.
Rosa mei Billinghurst (1875-1953)
Mijn persoonlijke favoriet, Rosa May Billinghurst, was een rolstoelgebruikende suffragist. Ze was een van de eerste leden van de Women’s Social and Political Union en hielp bij de oprichting van het filiaal in Greenwich in 1911. Als zeer zichtbare aanwezigheid op evenementen en demonstraties werd ze bekend als de “kreupele suffragette” – misschien niet de meest politiek correcte bijnaam. volgens de huidige maatstaven, maar een teken van haar belang voor de beweging. Billinghurst verplaatste zich op een speciaal aangepaste driewieler, die een centraal onderdeel van zijn imago en historische nalatenschap werd. Bij een demonstratie probeerde de politie haar deelname tegen te houden door haar ventielen in beslag te nemen. Bij een ander probeerde ze met de driewieler door de politielinies te breken. Wat wil je nog meer van een heldin?
Barbara Lisicki (1954-)Barbara Lisicki and Alan Holdsworth (centre) at a Disabled Action Network protest in 1995, in the lead-up to the Disability Discrimination Act being debated. Photograph: GP Essex/Alamy
Ongeveer tachtig jaar later was Barbara Lisicki ook in haar rolstoel op straat in Londen en eiste ze rechten op voor gehandicapten. De punkartiest die activist werd, was de drijvende kracht achter het Disabled People’s Direct Action Network (DAN), de eerste nationale organisatie voor gehandicaptenrechten in het Verenigd Koninkrijk. DAN organiseerde succesvolle protesten tegen ITV’s liefdadigheidstelethon, die mensen met een handicap afschilderde als zielig en hulpeloos, en tegen ontoegankelijke openbaarvervoersystemen, alvorens haar aandacht te richten op het forceren van de goedkeuring van een algemene wet op de rechten van gehandicapten. Dankzij de druk van Lisicki en DAN, en een korte illegale inval in het Palace of Westminster, werd het parlementaire verzet overwonnen en werd in 1995 de mijlpaal van de DDA uiteindelijk aangenomen. Lisicki blijft een icoon van de beweging, terwijl DAN zelf tijdens de pandemie nieuw leven werd ingeblazen om protesteren tegen het falen van de regering om gehandicapte levens te beschermen.
Alan Holdsworth (1952-) Punkactivisten … Actievoerders voor gehandicaptenrechten Barbara Lisicki (vierde van rechts) en Alan Holdsworth (derde van rechts) promoten Then Barbara Met Alan, een BBC-drama gebaseerd op hun leven, in maart 2022. Foto: Kate Green/Getty Images
Waar Barbara was, was Alan – het paar was een groot deel van de tijd dat ze DAN runden een stel. Alan was een muzikant die zijn teksten gebruikte voor sociale rechtvaardigheid – en misschien waren het die woordkunsten die hem hielpen de (beruchte) beroemde “Piss on Pity” -slogan te bedenken tijdens de Block Telethon-campagne van 1990 en 1992. De campagne was enorm invloedrijk in het veranderen van de manier waarop mensen met een handicap werden gezien en behandeld door de media. Alan is nog steeds een artiest en activist; nadat hij naar de VS was verhuisd, richtte hij in 2013 het eerste Disability Pride-evenement van het land op. Het vindt nu jaarlijks plaats.
Javed Abidi (1965-2018)Journalist en campagnevoerder … Javed Abidi (midden) in 2011. Foto: Sam Panthaky/AFP/Getty Images
Javed Abidi was een journalist en gehandicaptenactivist uit Uttar Pradesh, India. Nadat hij journalistiek en communicatie in Ohio had gestudeerd, keerde hij begin jaren negentig terug naar India. Daar werd hij door Sonia Gandhi (toen leider van de oppositie en echtgenote van de vermoorde premier Rajiv Gandhi) gevraagd om de gehandicaptenafdeling op te zetten van de stichting die ze in naam van haar man had opgericht. In 1993 richtte hij de Disability Rights Group op, India’s eerste campagneorganisatie voor mensen met een handicap. Protesten onder leiding van Abidi waren behulpzaam bij het dwingen van het Indiase parlement om de eerste wet op de rechten van gehandicapten in 1995 goed te keuren, en Abidi wordt persoonlijk gecrediteerd om ervoor te zorgen dat de wet werd toegepast op mensen met “onzichtbare” handicaps zoals autisme en dyslexie.
In hetzelfde jaar richtte de Rajiv Gandhi Foundation het National Center for Promotion of Employment for Disabled People op en benoemde Abidi tot directeur. Abidi en het Centrum werkten samen met multinationale technologiebedrijven zoals Microsoft, Apple en Hewlett-Packard om hen te helpen gehandicapten in India aan het werk te krijgen. Hij leidde ook campagnes om de nationale monumenten van India toegankelijker te maken – en om het voor de naar schatting 60 miljoen gehandicapten in het land makkelijker te maken om te stemmen.
Judy Heumann (1947-)Moeder van de moderne beweging voor gehandicaptenrechten … Judy Heumann in de documentaire Crip Camp. Foto: NETFLIX
Als je de Netflix-documentaire Crip Camp hebt gezien, weet je van Judy af (als je dat nog niet hebt gedaan, zou je dat echt moeten doen). Als meisje bracht ze haar zomers door in Camp Jened, een vakantiekamp voor gehandicapte tieners, waar ze een generatie toekomstige activisten leerde kennen. Tegenwoordig staat ze bekend als de moeder van de moderne beweging voor gehandicaptenrechten. Ze begon als studentenactiviste en klaagde vervolgens de New York Board of Education aan toen die haar een lesbevoegdheid weigerde, omdat die beweerde dat ze in geval van brand de studenten niet zou kunnen evacueren. Het bestuur schikte de zaak en ze werd de eerste rolstoelgebruikende leraar van de stad.
Heumann was later een van de organisatoren van iconische demonstraties waarbij gehandicapten Madison Avenue in New York blokkeerden, en van de “504 sit-in”, waarbij gehandicapten in april 1977 28 dagen lang een federaal gebouw in San Francisco bezetten om de protesteren tegen de verwatering van de antidiscriminatieregelgeving. Deze protesten waren belangrijk omdat ze de eerste waren waarin mensen campagne voerden op basis van ‘handicap’ als sociaal-politieke identiteit, in plaats van individuele soorten beperkingen, en daarmee de toon zette voor de volgende 50 jaar van activisme. Later bracht Heumann haar campagne naar het internationale toneel, waar ze voor de Wereldbank en in de Clinton- en Obama-regeringen werkte om de rechten van gehandicapten tot een onderdeel van de internationale ontwikkelingsagenda te maken.
Jane Campbell (1959-)Leider van de Independent Living Movement…Lady Campbell. Foto: Teri Pengilley/The Guardian
Oorspronkelijk gestuurd naar een school voor gehandicapte kinderen die geen academisch curriculum had, baande Lady Campbell zich een weg naar de reguliere school en studeerde af met een master aan de Universiteit van Sussex. Haar campagne voor haar eigen toegang tot onderwijs en die van anderen was nog maar het begin van een lange en succesvolle carrière als activiste. Ze begon met het veranderen van een op liefdadigheid gerichte benadering van de behoeften van gehandicapten in een benadering die gebaseerd is op burgerrechten en politieke rechten, inclusief het effenen van de weg voor het model van directe betalingen (waarin gehandicapten zelf, in plaats van gemeenten, hun eigen zorg beheren). Ze was en is een van de belangrijkste voorstanders van de Independent Living Movement, die zich richt op het versterken van mensen met een handicap om in hun eigen huis te wonen, en het opzetten van het eerste register van gecertificeerde trainers voor gehandicaptengelijkheid in het land. In 2006 werd Lady Campbell een van de eerste commissarissen van de Equality and Human Rights Commission, die ervoor zorgde dat bedrijven en overheidsinstanties hun verplichtingen op het gebied van gehandicaptenrechten nakwamen. In 2007 kreeg ze levenslange adelstand en werd ze een van de weinige gehandicapte mensen in het parlement. Vanuit haar plaats in het House of Lords is ze blijven pleiten voor sociale zorg en het belang van onafhankelijk leven.
Yetnebersh Nigussie (1982-)Yetnebersh Nigussie … oprichter van het Ethiopian Centre for Disability and Development. Foto: Licht voor de wereld
Yetnebersh Nigussie is een Ethiopische advocaat en vooraanstaand activist voor gehandicaptenrechten. Haar pleitbezorgingscarrière begon toen ze studeerde aan de universiteit van Addis Ababa, waar ze studentencommissies voor aids en vrouwenrechten leidde. Sindsdien heeft ze voor 20 vrijwilligersorganisaties gewerkt en het Ethiopian Centre for Disability and Development opgericht, dat tot doel heeft netwerkmogelijkheden, betere toegang en economische empowerment voor de gehandicapten in het land te bevorderen. Sinds 2016 werkt Yetnebersh voor de internationale ngo Light for the World, om inclusief onderwijs te promoten en vermijdbare blindheid aan te pakken. In september 2017 was ze medewinnaar van de Right Livelihood-prijs – bekend als de “alternatieve Nobelprijs” – voor haar werk om de inclusie van mensen met een handicap te bevorderen en hen te helpen hun volledige potentieel te bereiken.
Stella Jong (1982-2014)
Stella Young geeft een Ted Talk in 2014.
‘Ik ben niet je inspiratiebron, heel erg bedankt’ … Stella Young geeft een Ted Talk in 2014. Foto: Jennifer Polixenni Brankin
Wijlen, geweldige Stella Young was een komiek, journalist en campagnevoerder uit Australië. Net als Judy Heumann vóór haar, was ze begonnen met werken als lerares, voordat ze het grote publiek ging voorlichten over handicaps. Haar carrière varieerde van het hosten van een cultuurprogramma voor gehandicapten tot het redigeren van het online tijdschrift voor gehandicapten van ABC, van het werken met regeringen om een beter gehandicaptenbeleid te creëren tot optredens op de grootste comedyfestivals van het land. Maar waar ze het meest bekend om is, is een Ted Talk die ze in 2014 gaf, getiteld “I am not your inspiration, thank you very much”. De toespraak, waarin ze de lage verwachtingen uit de weg ruimt die ertoe leiden dat een gehandicapte een voedingswinkel doet en ‘inspirerend’ wordt genoemd, heeft een iconische status gekregen in kringen over gehandicaptenrechten (ik heb de link honderden keren gedeeld). In haar toespraak maakte Young de uiterst bruikbare term ‘inspiratieporno’ populair om te verwijzen naar het objectiveren van de strijd en prestaties van mensen met een handicap om mensen zonder handicap zich beter te laten voelen. Haar onverwachte dood op slechts 32-jarige leeftijd was een enorme klap voor haar vrienden en onze gemeenschap, maar elke keer als ik mezelf een ‘niet-inspirerende gehandicapte’ noem, knik ik in stilte naar Stella en haar nalatenschap.
Ed Roberts (midden) tijdens een politieke bijeenkomst in 1979.
‘Vader van de rechten van gehandicapten’ … Ed Roberts (midden) tijdens een politieke bijeenkomst in 1979. Ed Roberts (1939-1995)
Foto: AP
Ed Roberts werd een activist toen een administrateur op zijn middelbare school dreigde hem een diploma te weigeren omdat hij de gymles niet had gehaald (hij was vanaf zijn nek verlamd). Zijn moeder diende een verzoekschrift in bij het plaatselijke schoolbestuur en een levenslange campagnevoerder was geboren. Maar Roberts ‘strijd om toegang te krijgen tot onderwijs was nog niet voorbij – nadat hij hem had toegelaten tot het bachelorprogramma, de University of California, weigerde Berkeley hem toe te laten omdat het slaapgebouw niet geschikt was voor de ijzeren long waarin hij sliep. Roberts haalde uiteindelijk het college over om een vleugel van het gezondheidscentrum om te bouwen tot een slaapzaal, en na verloop van tijd voegden verschillende andere gehandicapte studenten zich daar bij hem. Terwijl Berkeley in de jaren 60 veranderde in een broeinest van studentenpolitiek, begonnen Roberts en zijn medegehandicapte studenten de politieke aard van handicaps te begrijpen en voerden ze campagne voor betere toegankelijkheid op de campus. Het was tijdens zijn PhD-kandidaat in Berkeley dat Roberts de stap zette die hem zijn plaats als de “vader van de rechten voor gehandicapten” zou opleveren: helpen bij het opzetten van het eerste centrum voor onafhankelijk leven dat door mensen met een handicap zelf wordt gerund. In de loop van de tijd hebben honderden organisaties in het hele land zich gemodelleerd naar het centrum van Berkeley en een beweging gevormd die mensen met een handicap in staat stelde om in hun eigen huis en gemeenschap te leven. Roberts werkte aan de rechten van gehandicapten voor de regering van Californië en werkte samen met Judy Heumann aan de 504 sit-in in 1977. Het paar richtte later het World Institute on Disability op. Nadat Roberts in 1995 op 56-jarige leeftijd stierf, werd zijn gepersonaliseerde rolstoel geschonken aan de Smithsonian musea.
Brad Lomax (1950-84) Bracht de Black Panthers en campagnevoerders voor gehandicaptenrechten samen … Brad Lomax met zijn broer Glenn. Foto: Hand-out Lomax,
een andere veteraan van de succesvolle 504 sit-in, was een van de oprichters van de Washington-afdeling van de Black Panther Party (BPP). Het was de betrokkenheid van Lomax bij de Panthers die de organisatie ertoe bracht praktische ondersteuning te bieden aan de 504-demonstranten – door dagelijkse warme maaltijden en andere voorzieningen binnen te brengen. Veel bezetters zeiden later dat hun plan zou zijn mislukt zonder de betrokkenheid van de BPP; het betaalde Lomax en andere organisatoren in San Francisco om naar DC te reizen om hun pleidooi te houden voor nationale politici. Maar dit was niet de eerste keer dat Lomax de twee groepen bij elkaar bracht: twee jaar eerder, in 1975, had hij de steun van de Panthers aangeboden aan Ed Roberts’ Center for Independent Living, waarmee hij had geholpen om materiële hulp te krijgen voor gehandicapten in de wijk East Oakland (een zwarte gemeenschap).
’10 Heroes of the Disabled Rights Movement’
by Lucy Webster,
friday 9 december 2022
in The Guardian
Vertaling door Pia Hendriks uit de Guardian