Zaterdag, 18 juli 1992

Vandaag hebben we een bezoek gebracht aan het Pushkin museum met heel veel trappen. Eerst hielpen Rob, Bert, Gerard, Ole of Kyra mij, maar nu wilden onze Russische vrienden dat zelf doen. Sergei en Andrei hebben mij letterlijk alle trappen opgedragen, de bus ingetild, door akkers en aardappelvelden gedragen.

Ik ben op plaatsen geweest waar ik in Nederland nooit zou komen want als er geen aangepast toilet is of geen hellingbaan denken we in Nederland gauw, ach laat maar zitten. Ja, dat is de  keerzijde  van de vooruitgang. Onze Russische vrienden zagen het als een eer om mij alles te kunnen laten zien. Ja, als je op handen gedragen wordt is dat toch wel een goed gevoel. Op het einde van de middag zijn we op bezoek geweest bij een kunstenaar die ons zijn werk heeft laten zien. Hij wilde graag dat we wat kunstwerken mee zouden nemen voor een expositie in Nijmegen. Maar daar zouden we op onze afscheidsavond nog even over verder praten. Ik kreeg van hem een mooie zeefdruk als herinnering aan ons bezoek. Na het diner in het hotel zijn we nog even de stad in gegaan en hebben we daar in een kraampje bier gekocht en op straat opgedronken. Je moet je aanpassen aan de gewoontes van het land, niet waar?

Zondag, 19 juli 1992.

Kloostercomplex Petsjori

Om 10.00 uur zijn we op excursie gegaan naar het Kloostercomplex Petsjori en het Fort Izborsk. In het klooster kwamen we voor het eerst mensen met een handicap tegen. Bedelend op de trappen van de kerk.

Aandacht vragend van de bezoekers en de geestelijken van de kerk. Voor de rest kom je op straat niemand tegen met een handicap. Het lijkt wel of ze er niet zijn. Vladimir en Serge brengen ons naar de ingang van de catacombe onder het klooster. Onder de grond liggen 1100 monniken begraven in een donker en koud onderaards gangenstelsel. Bij de ingang kopen we zeer dunne oranje kaarsjes  voor een dollar. Kort daarop werd ik door onze Russische vrienden op de achterwielen van een zeer steile trap naar beneden gedragen. Ongeveer 6 meter onder de grond raakten mijn wielen de zanderige bodem, alleen het licht van onze dunne oranje kaarsjes verlichten de catacombe, waar we  terecht kwamen. Mijn wielen zakten zo’n 20 centimeter in het rulle zand. De enige oplossing is dan tillen en dat deden Sergei en Andrei. Op een bepaald moment is er op een hoogte van 1 meter een groot gat in de wand. Iedereen kijkt naar binnen. Maar ja, voor mij als rolstoelgebruiker is dat te hoog. Hier had ik me al bij neer gelegd! Dat maak ik wel vaker mee dat je iets niet kunt zien of ergens niet in kan. Plots pakken mijn Russische lijfwachten mij op en tillen me met rolstoel en al 1 meter boven de grond. Mijn hart stond even stil en ik maakte snel een kruisje. Vanaf die hoogte kon ik wel bekijken wat er te zien was. Tientallen half verrotte doodskisten met hun inhoud. Ik maakte ze maar gauw duidelijk dat ik snel weer met mijn wielen op de grond wilde staan. Na een lange tocht door de ondergrondse gangen en een andere steile trap naar boven, kon ik eindelijk weer gewoon adem halen met mijn wielen op vaste grond.

Fort Izborsk

Na weer een korte rit met ons busje kwamen we aan bij Fort Izborsk. Veel stond er niet meer, maar Gerard onze tolk, vertelde dat hier vlak bij een waterval was met zuiver water. Daar had ik wel zin in, want het water uit de kraan is niet te drinken en bronwater is zelfs op de zwarte markt niet te krijgen. De poorten van het Fort zijn ook niet breed genoeg voor een rolstoel. Met veel gewrik kom ik er eindelijk door. Maar, wat ik niet gezien had was dat er tussen de muur en het ravijn maar een kleine meter ruimte was. Na heel wat heen en weer gepraat tussen onze delegatie en de Russen werd ik toch naar de waterval gebracht.

Andrei, die mij van achter vast hield, viel, en kon me nog net recht houden. Mijn hart klopte als een gek maar terug konden we niet meer. Ljena hield mijn had vast. Niet dat dat echt wat uit maakte, maar het gaf een “veilig” gevoel. Uiteindelijk zijn we toch bij de waterval aangekomen. Het water kwam letterlijk uit de rotsen sijpelen en was heerlijk.

Op bezoek in de Dasja

Hierna rijden we door naar de Dasja van Vladimir en Tamara, waar we ook weer zeer hartelijk worden ontvangen. Een Dasja is een eenvoudig buitenhuisje voor de Russen waar ze groente kunnen verbouwen en kippen hebben lopen. Enerzijds om de drukke stad te ontvluchten maar ook om in de winter voldoende eten te hebben. Hier wordt de groente geweckt en vaak hebben ze ook een sauna gestookt met hout. Natuurlijk liggen de berkentakken al klaar om op je huid te slaan dit is goed voor de bloedsomloop volgens onze gastheer. De tomaten zijn heerlijk en smaken zoals ik me dat herinner toen ik vroeger bij mijn opa kwam. Natuurlijk heb ik dit beeld op video vastgelegd. Ook de rustig rond pikkende kippen en de haan heb ik vastgelegd op de video. Die avond zouden we thuis gaan eten bij Vladimir en Tamara. Ook hier was de gastvrijheid enorm. Omdat ik zo nadrukkelijk de haan had gefilmd hadden ze besloten hem aan mij en ons gezelschap voor te schotelen. Als hoofdgast mocht ik hem aansnijden. Uit respect voor de haan en mijn gastheer heb ik dit natuurlijk gedaan. Maar geef eerlijk toe dat het beeld van de wandelende haan voor mijn camera iets anders is als dezelfde haan op je bord. Ja, dan realiseer je  je pas dat de arme haan voor jouw is gestorven.

Even denk ik nog dat ik vanaf dan vegetariër wordt maar uiteindelijk ben ik hier toch maar van teruggekomen. Na de nodige Wodka, we wennen er steeds beter aan en allerlei lekkernijen voorgeschoteld door Tamara, hebben we een heel gezellige avond. Ik geef een vriendelijke opmerking over een ingelegd houten schilderijtje. Advies, dit moet je in Rusland niet doen, want nu hangt hij bij mij op mijn kamer. Ondanks mijn uitleg dat het vriendelijk bedoeld was stond ze er op dat ik het mee nam. Ze geven echt alles weg als je niet uitkijkt. Als afsluiting heb ik nog lang gedanst op Russische muziek met Tamara. Na een bijzonder druk weekend vielen we snel in slaap.