HET RESERVAAT UIT, de wereld in 1977-1980 Deel 1

Het is zo ver , mijn tijd is gekomen  vandaag zal ik na 7 jaar het reservaat verlaten en ga de wijde wereld in. Gisterenavond heb ik afscheid genomen van mijn kamergenoten, ik kreeg als afscheidscadeau van Birgit ,de jongste van de groep, een sjaal waar alle kamergenoten en de groepsleiding een stuk aan gebreid hadden met evenzoveel kleuren wol. Samen met een nieuwe ‘snorren mok ‘ die voorkomt dat mijn inmiddels groter geworden snor nat wordt van de koffie. Vanochtend ben ik door mijn ouders naar Arnhem gebracht samen met al mijn spullen.

foto kamer jan met veel rommel
Kamer Paul Krugerstraat voor het eerst alleen!

In Arnhem heb ik dankzij onze muziekleraar Frans een kamer gevonden. Gelukkig midden in het centrum op de Paul Krugerstraat 24 op loopafstand van het centrum en het station. Nadat we de kamer verder hadden ingericht zijn mijn ouders weer naar Dordrecht gereden. Mijn buurman Paul maakte me al snel duidelijk dat hij nog al op zichzelf was en dat gezamenlijk eten niet zijn bedoeling was. Een tegenvaller want eigenlijk was ik nog nooit alleen geweest en nog steeds probeer ik dat te voor komen. Kom hier nog wel op terug.

STAGE

Mijn stage voor de MBO sociale dienstverlening loop ik in Arnhem bij de gemeente op de afdeling onderwijs. Ik ben stagiaire bij het Bureau kunstzinnige Vorming het is onze taak om lessen in drama, audiovisuele vorming, dans, theater en beeldende vorming te organiseren en lespakketten te ontwikkelen voor scholen in Arnhem en omgeving. Ik moest hier de telefoon aannemen, administratie doen, lespakketten versturen, de apparatuur beheren en verhuren tevens werkten we ook voor de beeldende kunstenaars regeling BKR . Soms moest ik mee met de Commissie die de waarde van de schilderen of andere kunstuitingen beheerden en van een prijs moesten voorzien.

foto medewerkers BKV
Mijn kunstzinnige collega’s van Bureau Kunstzinnige Vorming

Ik mocht dan de waarde van het desbetreffende kunstwerk aan het papier toevertrouwen. Iets wat ik menigmaal met verbazing deed. Want wat ik mooi vond ging voor 250 gulden de boeken in en een foto die in drie stukken geknipt was en weer aan elkaar geplakt , werd een waarde toebedeeld van 3600 gulden. Maar ja ,ik heb er geen verstand van dat bleek. Het was mijn eerste echte stage en ik werd echt in het diepe gegooid. De afdeling onderwijs was een echte ambtelijke afdeling met veel parafen soms wel 8 voor je er iets mee kon doen, donkere colberts een echte administratieve typ kamer met bijbehorend hoofd waar 15 vrouwen alle stukken voor de Gemeente aan het uittypen waren. Ik realiseer me nu dat er in die tijd nog geen computers waren. De tijd van ouderwets knippen en plakken als er op de afdeling weer eens een nieuw plan geschreven moest worden. Dan pakten we een oud plan zetten de schaar in het papier en zo plakten en knipten we  met aanvullende tekst er tussen in. Uiteindelijk veranderden we het jaartal en zetten we een nieuw nummer er op. Hierna werd het naar de typ kamer gebracht, zij typten het keurig uit en zorgden dat er een kafje om kwam. Nadat de 8 parafen door de hogere goden waren gezet ging het naar de wethouder die het door het college moest voeren. Ja ,na dit een aantal keren te hebben meegemaakt heb ik met kloppend hart tegen mijn vader gezegd dat ik nooit en te nimmer in zijn voetsporen zou treden. Hij was ambtenaar en de hoop was dat ook ik het edele beroep van ambtenaar zou betreden. Nee, ik zou nooit ambtenaar worden pa, alsnog sorry , maar hier moet je voor in de wieg zijn gelegd.

Onzeker

Mensen die mij nu kennen zullen het zich niet kunnen voorstellen maar ik was bang, angstig, verlegen en ontzettend onzeker. Op het internaat bij mijn soortgenoten was ik een van de leiders die met verve sprak over meedoen in de samenleving, je plaats opeisen , we zijn niet minder dan de lopers, gelijke rechten zoals die in de rechten van de gehandicapte mens zijn beschreven van 1976. Integratie en gelijkheid waren de toverwoorden. Maar nu ik eindelijk beland was in de ‘gewone samenleving” voelde ik me maar een heel klein vogeltje dat zich schaamde voor zichzelf. Ik voelde me absoluut niet gelijkwaardig, had het gevoel dat ik een klein muisje was in een heel groot huis vol met grote, sterke katten. Als er iemand ons kantoor binnenkwam deed ik net of ik het niet zag en zat druk poppetjes te tekenen op een ambtelijke nota. Als ik eerlijk ben had ik me wel willen verstoppen in de kast of onder het bureau Als dan een van mijn collega’s de persoon hielp ,ging ik met een rood hoofd naar het toilet om weer even bij te komen. Het rolstoeltoilet was drie verdiepingen lager bij de publieks balie. Ambtenaren hebben geen handicap dus hier was ook niet over nagedacht bij de bouw van het gemeentehuis. Het voordeel was dat ik wel drie kwartier onderweg was en inmiddels de klant weer was verdwenen. Als de telefoon ging hoorde ik het niet en liet ik mijn collega de telefoon opnemen. Mijn baas Geert sprak me hier op aan, heel voorzichtig, want gehandicapten aanspreken op hun gedrag is niet makkelijk. Hij vond het dan ook moeilijk om me te zeggen dat ik absoluut niet functioneerde. Natuurlijk verborg ik me meteen achter mijn handicap dat ik slecht hoorde (is niet waar overigens) en dat het met mijn handicap Osteogenesis Imperfecta te maken had. Foei jan, ik mocht nooit jokken van mijn ouders maar durfde Geert niet te zeggen dat ik me doodongelukkig voelde. De overgang van mijn beschermde internaat naar de maatschappij was groot. Daar voelde ik me gelijk onder de gelijken. Maar nu was ik de enige persoon met een handicap in een lopende wereld. Ik voelde me eenzaam, alleen, niet begrepen, maar schaamde me ook voor mijzelf. Ik was zo onzeker dat alles wat ik deed, ook fout ging. Als ik door de gang reed werd ik door ‘een collega ambtenaar’ gevraagd of ik wel op de goede verdieping was, want het loket van de bijstand was op de begane grond. Steevast werd er ook gevraagd of ik in het Dorp woonde in Arnhem.

HET DORP!

Ja, het Dorp van Mies Bouwman en dokter Klapwijk waar bijna iedere burger van Nederland zijn luciferdoosje met een gulden of meer had afgeven aan de lokale kruidenier of het postkantoor. Ja, ook ik kan me nog goed herinneren dat de actie op de tv was. Ik mocht van mijn ouders opblijven de hele familie zat voor de buis een oude Philips tv met ouderwetse zwart wit beeld.

foto Onthulling bord Het Dorp
Opening van het Dorp door Koningin Juliana en Mies Bouwman

De actie werd op tv uitgezonden door de AVRO op 26 en 27 november 1962 in een 24 uurs durende uitzending werd geld bijeengebracht om het Dorp te bouwen . Een Dorp waar alleen mensen met een handicap konden wonen inclusief winkel, supermarkt, kerk, wijkcentrum, restaurant, café en postkantoor. Ondanks mijn jonge leeftijd, ik was bijna 5 jaar,  keek ik met tranen in mijn ogen naar de uitzending want ik wist het zeker ooit zou ik hier wonen. Iets wat door mijn ouders werd bevestigd. Dat ik later bij een van de tegenstanders van dit initiatief zou behoren was ik me toen nog niet bewust. Maar ik irriteerde me er wel aan dat als je een handicap had en in Arnhem woonde, je daarmee automatisch  in het Dorp woonde. Het heeft me achtervolgt tot ik uiteindelijk weer verhuisde naar “mijn stad Nijmegen”.

Over Jan Troost

Ik ben al 41 jaar betrokken bij de emancipatiebeweging van mensen met een handicap. Ik geloof in het leven, en dat humor een belangrijk wapen is om uiteindelijk iedereen zijn weg te laten vinden in onze samenleving. Creativiteit en vernieuwing zijn mijn credo, soms met een kritisch ondertoon, maar altijd met open vizier en gebruik makend van ieders kwaliteiten.

Laat hier je reactie achter:

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.