‘Ik kijk naar de bewindslieden en ik zie hun ongemak. Ze worstelen met het vraagstuk, terwijl het zo eenvoudig is.’ Aan het woord is een lid van de initiatiefgroep Eigen Regie. Een groep die opkomt voor de positie van mensen met een beperking. ‘Politici gebruiken allerlei begrippen met uiteenlopende invullingen en betekenissen. Dat vertroebelt het debat.’

Het manifest van de initiatiefgroep bevat heldere definities. Er is eigen regie, eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid. Eigen regie gaat uit van wat iemand wil met zijn leven. Eigen kracht gaat over iemands mogelijkheden om samen met zijn netwerk problemen aan te pakken. Eigen verantwoordelijkheid gaat over de vraag wat iemand zelf moet doen. Kortom, de begrippen gaan over drie verschillende vragen: wat wil ik, wat kan ik, en wat moet ik?

Hoewel de term eigen kracht nu de boventoon voert in het debat, zou dat volgens de initiatiefgroep het begrip eigen regie moeten zijn. De crux is dat wanneer we enkel uitgaan van eigen kracht, we voorbij gaan aan wat iemand wil.

Het kan bijvoorbeeld iemands keuze zijn niet altijd alle eigen kracht te hoeven aanspreken. Als mensen met een beperking alles doen wat ze zelf kunnen, kan dat voor sommige mensen betekenen dat ze geen tijd en energie over houden om een normaal leven te kunnen leiden. Regie voeren over je eigen leven betekent in die situatie dat je juist het regelen van zaken uit handen geeft. Niet wat iemand kan bepaalt iemands zelfstandigheid, maar of iemand zelf vorm en inhoud kan geven aan zijn leven, en daarbij de ondersteuning krijgt die nodig is.

Uitgangspunt van de initiatiefgroep is dat ieder mens, dus ook ieder mens met een beperking, in staat gesteld moet worden zijn eigen leven te leiden, eigen keuzes te maken en mee te doen in de samenleving. De groep verwijst daarbij naar het VN-verdrag van de rechten van mensen met een beperking. Dit verdrag is in 2006 tot stand gekomen in New York en in 2007 door Nederland ondertekend. Recent zijn de wetsvoorstellen tot goedkeuring en uitvoering ingediend bij de Tweede Kamer, waarna de ratificatie van het verdrag kan volgen.

Het VN-verdrag ondersteunt een inclusieve samenleving waarin iedereen de kans krijgt mee te doen, op alle vlakken. Het verdrag is integraal. Het gaat over zelfstandigheid en zeggenschap, toegankelijkheid en gelijkheid. Het verdrag heeft impact op diverse beleidsterreinen: bij het proces tot indiening van de wetsvoorstellen waren maar liefst acht departementen betrokken.

Het VN-verdrag is van grote betekenis voor de rolinvulling door gemeenten. Recent riepKim Putters de gemeenten op uit te werken wat zij onder goede zorg verstaan. Volgens hem moeten Rijk en gemeenten zich er meer van bewust zijn dat de invulling van de grondrechten op zorg en bestaanszekerheid bij hen op tafel ligt.

Die bewustwording komt steeds meer op gang. Heldere begrippen helpen daarbij, maar zijn niet genoeg. De moeilijkste en belangrijkste stap moet nog komen: de vertaling naar de concrete praktijk.